Litosfera: lur solidoko geruzarik azalekoena eta bere zurruntasuna da bere ezaugarririk nabarmenena,plaka litosferikotan banatuta dago:litosfera kontinentala eta litosfera ozeanikoa. Litosferak bi zati ditu: lurrazala eta mantuaren lehenengo 40 kilometroak. Litosfera astenosferaren gainean dago, eta bi geruza horienen arteko elkarreraginaren ondorioz sortezen dira hain ezagunak diren mugimendu tektonikoak.

- Listofera termikoa. Litosfera eta astenosfea desberdintzen dituen gauzetariko bat da, litosfera eroankortasuna duela eta astenosfera ez. Zientzialari batzuk proposatzen dute litosferaren limitea isoterman aurkitzen dela 600 °C-tara, hotik aurrera gero olibinoa plastikoa izaten hasten delako.
- Listosfera sismikoa. Listosferaren basea S uhinen abiaduraren erredukzio batengatik eta azelerazio betengatik P uhinetan karakterizatzen da. Definizio hau oso erraza da aurkitzea ikerketa sismologikoen bidez.
- Listosfera elastikoa. Reologiaren ikspegitik, litosfera, astenosferaren gainean flotatzen duen kapa elastikoa da. Isostasia erregionalari esker, litosferak zenbat neurtzen duen jakin dezakegu.
- Ozeanoen jatorria:Ozeanoetan bizitza kontzentratzen da azaleko geruzan, argia sartzen den tokian. Kate trofikoa hemen hasten da fotosintetizatzaileekin, gehien bat zianobakterioak eta protistak direnak, normalean planktonikoak eta zelulabakarrak. Bizitzaren garapenarentzat faktore mugatzaileak, dira hemen mantenugai esentzial batzuk, burdina bezala: urria da eta produktibitate maximoak aurkitzen ditugu itsaso hotzetan eta eskualde tropikal batzuetan, kontinente ondoan daudenak, bertan korronteak elikagaiak azaleratzen ditu itsas hondotik. Toki horietatik kanpo, eskualde pelagikoak (itsas zabalean) latitude beroetatik basamortu biologikoak dira, bizitza dentsitate gutxirekin. Itsas ekosistema aberatsenak eta konplexuenak dira tropikalak, eta oso sakontasun gutxitara garatzen dira, metro batzuetara bakarrik, bentiko bizitzan aberatsak dira, ertzaren ondoan; adibide argiena koral-uharria da.
- Kontinenteen jatorria:Kontinenteetan kate trofikoak lurreko landareetan hasten dira, erroek ura mugiarazten dute hostoetara eta hor lurruntzen dira. Arrazoi honegatik faktore mugatzaile nagusia kontinenteetan uraren presentzia da lurzoruan, tenperaturarekin batera, aldakorragoa dena itsasoetan, bertan uraren bero espezifikoak finkatzen du giro oso egonkor eta homogeneoak. Arrazoi honegatik, biomasa, produktibitate basatia eta dibertsitate ekologikoa, banatzen da.
No hay comentarios:
Publicar un comentario